دوره 4، شماره 10، 1400، صفحات 73 - 89

نویسندگان : مرضیه میرشکاری* ¹ ، دکتر فاطمه خاکشورشاندیز ²

چکیده :
ازدواج یکی از پدیده‌ها و نهادهای مهم اجتماعی است که نقش بسیار حساسی بر تمامی ابعاد زندگی انسان دارد و داشتن آمادگی لازم ازنظر جسمی و روانی و اجتماعی برای آن ضروری است. ازدواج در دوره کودکی و نوجوانی نوعی خشونت علیه کودکان و با حقوق کودک مغایر است و می‌تواند فرصت رشد و تکامل را از آنان سلب نماید. در این راستا پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش خود دلسوزی و فرآیندهای شناختی ناکارآمد «آمیختگی شناختی، اجتناب شناختی، نشخوار فکری» در نشانگان روان‌شناختی (افسردگی) زنان با ازدواج زودهنگام انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه زنان با ازدواج زودهنگام «زیر ۱۵ سال» شهرستان خواف که تعداد آن‌ها ۹۱۰ نفر بود. نمونه موردمطالعه بر اساس جدول مورگان ۲۷۰ نفر از زنان با ازدواج زودهنگام شهرستان خواف بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای و به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌های این پژوهش شامل پرسشنامه نشخوار فکری باقری نژاد و صالحی فدردی و طباطبایی (۱۳۸۸)، آمیختگی شناختی گیلاندرز و همکاران (۲۰۱۴)، اجتناب شناختی سکستون و دوگاس (۲۰۰۸)، خود دلسوزی نف (۲۰۰۳)، پرسشنامه DASS لاویبوند و لاویبوند (۱۹۹۵) می باشد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با کمک ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شد. نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که فرآیندهای شناختی ناکارآمد «آمیختگی شناختی، اجتناب شناختی و نشخوار فکری» می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی در زنان با ازدواج زودهنگام باشد درحالی‌که خود دلسوزی می‌تواند مانع از افسردگی شود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد می‌شود برای زوجین در آستانه ازدواج کارگاه‌های آموزش پیش از ازدواج برگزار گردد و آموزش و اطلاع‌رسانی بیشتر به والدین در خصوص آسیب‌های ازدواج زودهنگام صورت گیرد.

کلمات کلیدی :
ازدواج زودهنگام، خوددلسوزی، فرایندهای شناختی ناکارآمد، آمیختگی شناختی، اجتناب شناختی، نشخوار فکری، نشانگان روانشناختی