دوره 4، شماره 12، 1400، صفحات 62 - 73

نویسندگان : دکتر سید علی موسوی* ¹ ، صدیقه طاهری خوشدونی ²

چکیده :
دوران نوجوانی یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی در رشد و تکامل جسمی، روانی و اجتماعی فرد می باشد؛ این دوره، با نوعی سردرگمی همراه با کاهش عزت‌نفس، خودکم بینی و خودپنداره منفی همراه است که سبب کاهش فعالیت‌های طبیعی و تعاملات اجتماعی می‌شود و مسائلی همچون خود آسیبی و بزهکاری را به همراه دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر درمان فراشناخت بر افزایش عزت‌نفس و کاهش علائم خود آسیبی در نوجوانان بزهکار بوده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا، جزء طرح‌های نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون -پس‌آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه موردنظر، شامل کلیه پسران نوجوان بزهکار 14 تا 18 سال کانون‌های اصلاح و تربیت شهر اراک بوده است. بدین منظور 40 نفر از این پسران به‌عنوان نمونه به‌صورت هدفمند، انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 20 نفر) قرار گرفتند و پرسشنامه 58 ماده‌ای عزت‌نفس کوپر اسمیت و پرسشنامه خود آسیبی سانسون را تکمیل کردند. سپس گروه آزمایش به مدت 8 روز، جلسه درمان فراشناخت را تجربه کردند و گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. در آخر از هر دو گروه، پس‌آزمون عزت‌نفس و خود آسیبی بر اساس همان دو پرسشنامه گرفته شد و نتایج با یکدیگر مقایسه گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس) مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد میانگین نمرات عزت‌نفس و خود آسیبی گروه آزمایش در پس‌آزمون نسبت به گروه گواه تفاوت معناداری دارد. بر اساس نتایج این مطالعه، درمان فراشناخت بر افزایش عزت‌نفس و کاهش علائم خود آسیبی مؤثر بوده است.

کلمات کلیدی :
درمان فراشناخت، عزت‌نفس، خود آسیبی، نوجوانان بزهکار.